Przewodnik szlakiem architektury PRL-u dla każdego! - Wydane nakładem Fundacji UwB przewodniki „Ładniej? PRL w przestrzeni miasta. Białostocka architektura lat 1945-1989” rozeszły się jak świeże bułeczki. Udostępniamy je zatem w wersji cyfrowej.
Wszystkim tym, którzy nie zdołali zdobyć przewodników polecamy pobranie własnej kopii (pdf).
***
„Ładniej?” to projekt społeczno-artystyczny Fundacji Uniwersytetu w Białymstoku współorganizowany przez białostocki Klub Krytyki Politycznej. Interesują nas przemiany przestrzeni miejskiej Białegostoku w okresie ostatnich 20-30 lat. Zmiany te próbujemy uchwycić na fotografiach, zaś mieszkańców miasta pytamy o ich ocenę. Punktem wyjścia są dla nas PRL-owskie pocztówki, materiały archiwalne oraz informacje z prasy lokalnej z lat 1945-1989 („Gazeta Białostocka”, „Gazeta Współczesna”, „Kurier Podlaski”).
***
Miejsce:
Białystok
Czas:
styczeń – grudzień 2009 r.
Uczestnicy:
Studenci, pracownicy naukowi, inne zainteresowane osoby
Adresaci:
Młodzież szkolna i akademicka, mieszkańcy miasta, turyści
Cele:
Zachęcenie mieszkańców Białegostoku do refleksji nad przestrzenią miejską i zmianami w niej zachodzącymi;
Stworzenie przestrzeni społecznej artykulacji, tj. możliwości wyrażenia przez mieszkańców Białegostoku ich opinii na temat wyglądu miasta;
Zainicjowanie publicznej debaty na temat pozytywnych i negatywnych zjawisk zachodzących w miejskiej przestrzeni w okresie po 1989 r.;
Próba wywołania dyskusji na temat tego czy i jak należy zachować architekturę PRL-u;
Popularyzacja wiedzy o urbanistyce, architekturze, sztuce; zachęcenie mieszkańców do alternatywnego wobec istniejących już tras turystycznych sposobu poznawania miasta.
Działania:
Wystawa „Ładniej?” przedstawiająca zestawione ze sobą, historyczne fotografie miejskiej architektury powojennej ze zdjęciami współczesnymi wykonanymi przez wolontariuszy. Odbiorcy wystawy mogli samodzielnie odpowiedzieć na postawione w tytule pytanie oraz przyjrzeć się, jakie zmiany zaszły w miejskiej tkance w ostatnim półwieczu. Ważnym elementem wystawy było udostępnienie widzom forum, na którym mogli wyrazić swoją opinię (specjalnie przygotowane, duże plansze). Od marca do grudnia 2009 roku wystawa prezentowana była Bibliotece Uniwersyteckiej im. J. Giedroycia - przy dawnym biurowcu Zjednoczenia Budownictwa oraz na Wydziale Historyczno-Socjologicznym przy pl. Uniwersyteckim 1 - w dawnej siedzibie KW PZPR.
Ekspozycja specjalnych podsufitek w autobusach komunikacji miejskiej w ramach projektu „Doznanie na żądanie”. Pozwoliło to na dotarcie z przekazem do szerokiego odbiorcy.
Wytyczenie miejskiej trasy turystycznej, na której znalazły się 24 najciekawsze budowle oraz zespoły architektoniczne i elementy „małej architektury” okresu PRL w Białymstoku, m.in.: Dom Partii, bank przy ulicy Sienkiewicza, hotel „Cristal”, rektorat UwB, Urząd Pocztowy przy dworcu PKP, hala mięsna przy ulicy Bema, „Spodki” oraz kawiarnie przy ulicy Akademickiej, zakłady „Fasty”, rzeźba „Praczki”, małe formy architektoniczne, jak „Ptaki” przy szosie Warszawskiej czy rzeźba „Pełnia” („Kompozycja”) przy placu R. Dmowskiego.
Opracowanie i wydanie niewielkiego objętościowo przewodnika - folderu z fotografiami, mapką i krótkim opisem najbardziej charakterystycznych dla poszczególnych okresów PRL elementów zabudowy. Folder w sposób przystępny i atrakcyjny przedstawia wytyczony szlak turystyczny.
Budowa strony internetowej przedstawiającej projekt oraz zamierzone i realizowane działania. Zawiera m.in. wirtualną mapę Białegostoku z zaznaczonymi obiektami będącymi przedmiotem zainteresowania projektu, bogate galerie fotografii i pocztówek, zbiory archiwalnych artykułów, materiałów i pamiątek. Integralną częścią strony jest specjalna mapa-forum, na której mieszkańcy miasta mogą wypowiadać się na temat architektury będącej przedmiotem naszych działań.
Organizacja wydarzeń towarzyszących:
- Warsztat aktywizacyjny dla licealistów „Miasto jest dla ludzi” (04.2009, zrelacjonowany przez TVP Białystok w reportażu pod tym samym tytułem);
- Debaty publiczne: 22.03.2009 - pt. „Ładniej? O jakości i przemianach przestrzeni miejskiej” (udział wzięli: Edwina Bendyka. Joanny Erbel. Daniela Boćkowskiego, Mirosława Miniszewskiego), 26.05.2009 - pt. „Decydenci vs. Dysydenci” (z udziałem Adama Polińskiego, Piotra Firsowicza, Małgorzaty Kowalskiej, Wojciecha Koronkiewicza i Andrzeja Kłopotowskiego) i 01.02.2010 - pt. „ZOSTAWIĆ/ZASTAWIĆ” (z udziałem: Marka Kietlińskiego, Andrzeja Lechowskiego, Wojciecha Niebrzydowskiego, Jerzego Tokajuka i Sebastiana Wichra);
- „Fotosafari” - dwie akcje fotograficzne z udziałem fotografików profesjonalistów i amatorów śladami przewodnika turystycznego z roku 1975 pod tytułem „Szlakiem osiągnięć XXX-lecia PRL w Białymstoku”;
- Dwie wycieczki szlakiem architektury PRL (07.07 i 11.10.2009).
Promocja projektu za pośrednictwem Internetu, mediów lokalnych, ekspozycji w autobusach, plakatów, tzw. roll-upa i prezentacji multimedialnej.
Partnerzy:
Nawiązaliśmy współpracę z:
Instytutem Socjologii Uniwersytetu w Białymstoku,
Biblioteką Uniwersytecką im. J. Giedroycia,
Klubem Krytyki Politycznej w Białymstoku,
Studenckim Kołem Naukowym Historyków na UwB,
Archiwum Państwowym w Białymstoku,
Stowarzyszeniem "Fabryka Bestsellerów",
i Komunalnym Przedsiębiorstwem Komunikacji Miejskiej.